ผลสำรวจของนิตยสาร The Marketeer ที่สำรวจสาวไทยวัยทำงานอายุระหว่าง 21-29 ปี เกี่ยวกับค่านิยม ความเชื่อ และวิถีการดำเนินชีวิต ได้ผลสรุปมาข้อหนึ่งที่ค่อนข้างน่าสนใจว่า กลุ่มที่ใหญ่ที่สุดมีคะแนนนำลิ่วมาได้แก่ กลุ่มสาวทำงานยุคใหม่ ที่มีลักษณะเด่นคือ เป็นพวกบ้างาน ส่วนหนึ่งเพราะกลัวความไม่มั่นคง และมักจะทำงานหนักเพื่อหาเงินมาปรนเปรอความสุขให้กับตัวเอง ค่อนข้างเป็นวัตถุนิยม และมักจะหาทางผ่อนคลายความเครียดด้วยการจับจ่ายซื้อของจนกลายเป็นนิสัย

หนังสือนิยายขายดีเรื่อง The Secret Dreamworld of a Shopaholic เขียนโดยนักข่าวสาวอย่าง โซฟี คินเซลลา หรือเวอร์ชั่นที่แปลเป็นไทยว่า คำสารภาพของสาวนักช้อปฯ ที่แปลโดยคุณพลอย จริยะเวช ได้ขุดคุ้ยแคะเอารูปแบบการใช้ชีวิตสาวสมัยใหม่ที่ใฝ่ใจการช้อปปิ้ง แก้กลุ้ม ออกมาตีแผ่อย่างสนุกสนานปนความสะใจ ซึ่งสะท้อนความเป็นจริงของไลฟ์สไตล์สาวๆ ยุคปัจจุบันอย่างถึงกึ๋น ที่หนังสือขายดิบขายดีก็คงเป็นเพราะเนื้อหาคงไปจี้ใจดำใครหลายๆ คนอยู่กระมัง

อาการประเภทที่ว่า ฉันรู้สึกเครียดจังวันนี้ งานก็เยอะ เจ้านายก็บ่นทั้งวัน กลับบ้านเร็วก็เหงาน่าเบื่อ เลิกงานทั้งทีขอไปเดินห้าง(สรรพสินค้า)ให้เย็นใจดีกว่าครั้งพอไปเดินเห็นเสื้อผ้าถูกใจ ราคาพอสู้ไหว ถึงเงินสดไม่มีเครดิตการ์ดที่ทำไว้ตั้งหลายใบก็ยังพอจ่าย...ว่าแล้วก็ซื้อมันซะเลยสะใจดี พอเดินไปอีกก้าวเห็นรองเท้าคู่ที่หน้าตาสวยไม่เลว มันช่างเปล่งประกายเหมือนรอให้เราเป็นเจ้าของอยู่พอดี...อย่ากระนั้นเลย....ซื้อมันไปให้เป็นเพื่อนกับรองเท้าเสื้อผ้าที่มีอยู่เต็มบ้านเสียดีกว่า แล้วก็...เอ้า...ซื้อซะ (อีกแล้ว)

ทั้งๆ ที่แผนการซื้อของเหล่านี้ไม่เคยอยู่ในหัวมาก่อนล่วงหน้าเลยสักนิดเดียว การได้จับจ่ายเงินออกไปแลกกับสิ่งของที่ถูกใจบางอย่างกลับมา ซึ่งมักจะเป็นกับผู้หญิงมากกว่าผู้ชาย นักจิตวิทยาเขาว่ามันไปช่วยทดแทนความรู้สึกสูญเสียความมั่นใจอะไรบางอย่างในตัวคนเรา คล้ายๆ กับคนที่กำลังหิวแล้วได้กินอาหาร คนช้อปปิ้งแบบไม่ยั้งคิดที่อาการหนักหน่อยก็เป็นอาการผิดปกติเช่นเดียวกับคนที่ควบคุมนิสัยการกินของตัวเองไม่ได้ อย่างคนที่เป็นโรคบูลิเมีย ที่ชอบล้วงคอให้อาเจียนหลังกินอาหาร หรืออะนอรีเซีย เห็นอะไรก็ไม่อยากกินไปหมด กินทั้งวัน ทำให้อ้วน กลับกันแต่การคลายเครียดด้วยการช้อปปิ้ง ช่างเป็นนิสัยที่เป็นอันตรายต่อสภาวะทางการเงินในกระเป๋า เป็นเหตุให้คุณอีกหลายต่อหลายคนต้องนั่งกุมขมับตอนปลายเดือน หรือเวลาที่ใบเรียกเก็บเงินบัตรเครดิตส่งมาถึงบ้าน ถึงเวลานั้นทีไรใจก็แป้ว และมักจะสำนึกผิดในวิธีการคลายเครียดที่ตัวเองทำลงไปอย่างนั้นเสียทุกที พอจัดการกับบรรดาบัตรเครดิตทั้งหลายเรียบร้อยแล้ว วงจรเดิมๆ ก็เริ่มกันใหม่ในเดือนใหม่อีกครั้ง แล้วคุณล่ะ...กำลังประสบสภาวะอย่างนี้อยู่หรือเปล่าคะ?

เพราะขณะที่เรากำลังเดินเล่นอยู่ในห้างสรรพสินค้าหรือตลาดนัด หรือแม้แต่เดินเฉียดแผงลอยข้างถนน เราล้วนถูกแวดล้อมด้วยคนที่พร้อมจะจ่ายเงินซื้อของเหมือนๆ กันจำนวนมากที่พอจะส่งอิทธิพลทางความคิดมาถึงเราได้ และสนับสนุนความรู้สึกอยากช้อปของเราให้มากขึ้น ยิ่งคนที่เติบโตขึ้นมาในสังคมเมืองที่มีชีวิตอยู่กับการที่จะต้องจับจ่ายใช้สอยอยู่ตลอดเวลา การได้ใช้เงินบางทีก็เป็นการผ่อนคลายที่แสนธรรมดาวิธีหนึ่ง แต่จะไม่ใช่เรื่องผิดหากคุณช้อปปิ้งแบบ มีสติ เพราะหากว่าช้อปฯ แบบ ไร้สติ แล้วนี่ เข้าข่ายโรคจิตแล้วล่ะ แถมเห็นทีคุณจะต้องประสบความยุ่งยากทางการเงินตามมาแน่ๆ ต้องรีบแก้นิสัยเสียนี้โดยด่วน

ลองมาดูว่าพฤติกรรมการช้อปฯที่ผ่านๆ มาของคุณนั้นเข้าข่ายผิดปกติแล้วหรือยัง หากคุณตอบว่า ใช่ เกินครึ่งของคำถามต่อไปนี้นั้น ก็คงพอฟันธงลงไปได้ว่าคุณเริ่มเข้าข่ายเป็น นักช้อปฯไร้สติเสียแล้วล่ะค่ะ คุณคงต้องรีบหาทางจัดการเยียวยาตัวเองก่อนบัญชีคุณจะบานปลายไปกว่านี้

- คุณยังไม่ใช้ของที่ตัวเองซื้อมา ยอมรับมาซะดีๆ ว่ามีบางชิ้นที่คุณยังไม่แกะออกจากห่อเลยด้วยซ้ำ
- ยอดเครดิตการ์ดกี่ใบๆ ที่คุณมีต่างก็เฉียดเต็มเพดานอยู่รอมร่อแล้ว
- คุณมักจะเอาของที่ซื้อมาแล้วไปเปลี่ยนหรือคืนที่ร้านเป็นประจำ
- ตอนแรกที่ซื้อของมาคุณก็มักจะรู้สึกดีอยู่หรอก แต่พอเวลาผ่านไปคุณมักรู้สึกผิดที่ใช้เงิน พาลให้รู้สึกแย่ๆ กับนิสัยนี้ของตัวเองเป็นประจำ
- คุณไม่กล้าบอกสามีหรือเพื่อนว่าคุณไปช้อปปิ้งมา
- คุณเลือกที่จะไปช้อปปิ้งแทนการนัดเพื่อนหรือไปงานที่มีคนเชิญมาเสมอ
- หากวันไหนคุณไม่ได้ไปซื้อของ คุณมักจะกระวนกระวายและรู้สึกร้อนรุ่ม
- คุณรู้สึกดีมากๆ หากพนักงานขายพูดจาดีๆ กับคุณ และจะรู้สึกเศร้าหากพนักงานพวกนั้นไม่ต้อนรับคุณด้วยดี
- เมื่อไหร่ที่คุณรู้สึกแย่กับอะไรก็ตาม คุณจะรู้สึกอยากออกไปช้อปปิ้งเพื่อหาความสุขเล็กๆ น้อยๆ
- คุณมักจะไม่เคยกะการล่วงหน้าว่าจะซื้ออะไร แต่ชอบที่จะไปเดินดูแล้วค่อยหยิบของที่อยากได้ในขณะนั้น

แม้ว่าการช้อปปิ้งจะทำให้คุณสบายใจจนคุณเผลอ เสพการช้อปปิ้ง โดยไม่รู้ตัว เราคงได้แต่เตือนกันให้คุณรู้จักบันยะบันยังบ้างตามสภาพเศรษฐกิจและความเป็นจริงที่หนีไม่พ้นนะคะ เพราะถึงอย่างไรการเก็บเงินไว้ใช้จ่ายในยามที่จำเป็นก็เป็นเรื่องสำคัญที่สุดอย่างหนึ่งในชีวิต นักจิตวิทยาได้รวบรวมคำแนะนำดีๆ สำหรับเยียวยานิสัยโรคนักช้อปเอาไว้ให้แล้ว ลองทำตามดูก็คงไม่เสียหลาย เผื่ออะไรๆ จะดีขึ้น ดังนี้ค่ะ

- ก่อนออกไปช้อปปิ้ง ทำรายการของที่ตั้งใจจะซื้อจดใส่กระดาษให้ชัดเจน และซื้อของเฉพาะที่อยู่ในรายการเท่านั้น อย่าออกนอกรายการเด็ดขาด
- เลือกเดินคนเดียว เพราะหากไปกับเพื่อนคุณจะมีโอกาสถูกลูกยุได้สูง
- เมื่อไหร่ที่เกิดไปปิ๊งของแพงหูดับจนแทบจะอดใจไม่ได้อยู่รอมร่อ จงหยุด และให้เวลาตัดสินใจกับตัวเองสัก 24 ชั่วโมง แล้วเดินออกจากร้านไปก่อน คุณจะจัดการกับอารมณ์อยากได้ของตัวเองได้ดีขึ้นมากอย่างไม่น่าเชื่อ
- หากคุณรู้สึกว่าการได้จ่ายเงินซื้อของอะไรก็ตามเป็นเรื่องที่ทำให้คุณสบายใจขึ้นมากแล้วล่ะก็ แทนที่จะซื้อของแพงๆ อย่างเสื้อผ้า รองเท้า แบรนด์เนมต่างๆ ก็ลองหันมามองของแบกะดินถูกๆ หรือซื้อพวกกับข้าว หรือของจำเป็นในครัวเรือนเสียเลยยิ่งดี หากยิ่งต่อราคาได้ คุณก็จะได้ใช้เงินน้อยลงไงคะ
- และหากคุณภูมิใจ อุ่นใจกับการมีเครดิตการ์ดติดกระเป๋าสตางค์ จนห้ามใจไม่อยู่หยิบมันออกมาใช้เรื่อยๆ แล้วนี่ เห็นทีต้องปฏิบัติการขั้นเด็ดขาด ทำใจแข็งไว้ค่ะ แล้วเก็บมันใส่กล่อง ล็อคกุญแจไว้เลย แล้วก็เอากล่องนั้นใส่ไว้อีกกล่องหนึ่ง แล้วก็ซุกไว้ลึกๆ ในตู้เสื้อผ้าที่บ้าน ทีนี้เมื่อไหร่ที่คุณอยากได้ของอะไร ทั้งๆ ที่เงินสดก็ไม่พอ (หนี้เก่าก็มีเพียบ) อย่างน้อยจะได้ชั่งใจ กลั่นกรองความอยากถึง 3 ชั้นขณะที่จะหยิบเจ้าเครดิตการ์ดเหล่านั้นมาใช้ เวลาเหล่านี้อาจจะช่วยเรียกสติและความยั้งคิดของคุณกลับมาได้บ้างค่ะ

......แล้ววันนี้คุณมีแผนจะออกไปช้อปปิ้งอยู่หรือเปล่าคะ?.....
 

ที่มาข้อมูล : นิตยสาร Health Today