ปรากฏการณ์ MeToo ในสื่อเอเชีย

ในหลายประเทศทางฝั่งตะวันตกนั้น ความเคลื่อนไหว MeToo ได้ผลักดันให้เกิดการป้องกันแก้ไขปัญหาล่วงละเมิดทางเพศจนเริ่มเห็นความเปลี่ยนแปลง และผู้คนจำนวมากในสังคมต่างยอมรับว่าเรื่องนี้ไม่ได้เป็นแค่ "เทรนด์" หรือ "เครื่องมือ" ให้บุคคลบางกลุ่มนำมาสร้างผลประโยชน์ให้ตัวเอง  แต่เป็นปัญหาใหญ่ที่ทุกคนต้องหันหน้าร่วมกันเผชิญหน้า มิเช่นนั้นแล้วมันอาจจะเป็นคุณหรือคนที่คุณรักที่ต้องมาทุกข์ทรมานจากการล่วงละเมิดนี้

หลังจากที่นางเอกฮอลลีวู้ดรวมถึงผู้มีชื่อเสียงหลายเพศวัยต่างลุกฮือขึ้นมาประกาศว่าเคยตกเป็นเหยื่อและต้องการต่อสู้เพื่อความเป็นธรรม  อีกฟากโลกหนึ่ง  การตระหนักรู้ถึงปัญหานี้กำลังแผ่ขยายไปในหลายประเทศเช่นเดียวกัน  

ฮ่องกง

Vera Lui Lai-yiu แชมป์นักวิ่งข้ามรั้วของฮ่องกงคือผู้มีชื่อเสียงคนแรก ๆ ที่รวบรวมความกล้าออกมาเปิดเผยว่าเธอถูกโค้ชล่วงละเมิดทางเพศเมื่อ 10 ปีก่อน  เธอยังเป็นนักกีฬาสาวน้อยวันเพียง 13 ปีเท่านั้น  เธอจดจำวันและเวลาที่โค้ชเสนอตัวนวดให้เธอได้เป็นอย่างดี " ชั้นไว้ใจเค้าและไม่ได้เฉลียวใจเลยว่าเขาจะทำอะไรเสื่อมเสียกับลูกศิษย์ของเค้าเอง  เขาเริ่มนวดแล้วก็ถอดกางเกงยีนส์กับกางเกงชั้นในของชั้นออก จากนั้นก็สัมผัสส่วนตรงนั้นของขั้นค่ะ"

Vera กล่าวว่าเธอตัดสินใจออกมาบอกเล่าประสบการณ์เลวร้ายเรื่องนี้แม้มันจะผ่านมาแล้ว 10 ปี เพราะต้องการจะทำลายตราบาปที่เหยื่อต้องได้เจอในวัฒนธรรมคนจีน เธอได้ชักชวนให้เหยื่อคนอื่น ๆ ขอความช่วยเหลือ ผู้ที่เป็นแรงบันดาลใจให้เธอก้าวออกมาพูดถึงประสบการณ์อันเลวร้ายคือนักยิมนาสติกโอลิมปิค  Mckayla Maroney ที่เป็นหนึ่งในเหยื่อจำนวนนับร้อยของนาย Nassar แพทย์วิตถารที่ล่วงละเมิดเด็กสาวนักกีฬาและจะต้องถูกจำคุกจากความผิดนี้ไปอีกนานแสนนาน  

ภาพของสาววิ่งข้ามรั้ววัย 23 ที่ประกาศให้โลกได้รู้ว่า MeToo

เธอได้รับเสียงสนับสนุนจากหลายฝ่าย  ไม่ว่าจะเป็นโรงเรียนที่เคยเข้ารับการศึกษา  สื่อต่างๆ และบรรดาชาวเน็ท  เพื่อนร่วมวงการกีฬาหลายคนได้ร่วมลงชื่อเรียกร้องรัฐบาลให้มีมาตรการที่ช่วยป้องกันไม่ให้เกิดการล่วงละเมิดทางเพศนักกีฬา และในที่สุดโค้ชวัยชราที่ถูกกล่าวหาก็ถูกจับกุมก่อนจะได้รับการประกันตัว

แต่ท่ามกลางความตื่นตัวนี้ก็ยังมีความไม่เห็นด้วยปะปนตามมา  เห็นได้ชัดเจนจากกรณีของ Chip Tsao ผู้สื่อข่าวที่ขึ้นชื่อเรื่องการแสดงความเห็นจุดประเด็นขัดแย้ง  เพียงวันเดียวหลังจากที่แชมป์นักวิ่งข้ามรั้วได้บอกเล่าเรื่องราวของเธอ  เขาโพสท์เหน็บแนมด้วยภาพของตัวเองที่ถือป้าย Metoo  เช่นเดียวกัน และบรรยายว่าตัวเองคงเป็นหนึ่งในเหยื่อการล่วงละเมิดด้วยเพราะสมัยเป็นเด็กอนุบาล เคยถูกคุณครูจับแก้มโดยที่เขาไม่ได้สมัครใจ Chip Tsao ยังแดกดันว่า "เราคงไม่ยอมตกเทรนด์ของตะวันตกกันอยู่แล้วใช่มั้ย" และ "ต้องขอบคุณยุคสมัยแห่ง Facebook ที่แค่โพสท์โชว์ภาพ sefie ไม่ว่าใครก็ถูกกล่าวหาได้เหมือนไวนสตีนหรือเควิน สเปซี่"


แม้ว่าจะมีคนที่ไม่เห็นว่าเรื่องนี้ไม่ควรนำมาเล่นตลกหรือกล่าวโทษเหยื่อ  ทั้งๆ ที่ก็ทราบกันดีว่าการที่ครูจับแก้มเด็กชายวัยอนุบาลนั้นไม่ควรนำมาเปรียบเปรยด้วยน้ำเสียงจิกกัดกับเรื่องเด็กหญิงวัย 13 ถูกถอดกางเกงแล้วล้วงจับอวัยวะเพศ แต่ก็ยังมีชาวเน็ทจำนวนหนึ่งที่ชื่นชม "มุกตลกร้าย" ของผู้สื่อข่าวชายผู้นี้

เมื่อ Louisa Mak  อดีตมิสฮ่องกงได้กำลังใจจากนักกีฬาสาวชื่อดัง ให้ออกมาเผยประสบการณ์ถูกล่วงละเมิดเช่นเดียวกัน  มันเกิดขึ้นมากกว่า 1 ครั้ง   หนึ่งในนั้นเกิดขึ้นเมื่อเธอยังเป็นเด็กวัยทีน  ด้วยดีกรีกฏหมายจากเคมบริดจ์  เธอจึงให้ข้อแนะนำต่างๆกับเหยื่อที่จะช่วยให้เอาผิดผู้กระทำได้   แต่หลังจากที่เธอออกมาเป็นส่วนหนึ่งของ MeToo  ชาวเน็ทหลายคนได้แสดงความกังขากับเรื่องราวของ Louisa บ้างก็กล่าวหาเธอไม่ได้ถูกล่วงละเมิกตามที่กล่าวอ้างและไม่ยอมแจ้งความกับตำรวจ  บ้างก็ข้องใจที่เธอไม่เล่า detail ว่าถูกทำอะไรตรงไหนให้ชัดเจน  และนั่นได้แสดงถึง victim blaming อย่างแจ่มแจ้ง

Eric Tsang  นักแสดงผู้ทรงอิทธิลที่ถูกกล่าวหาว่าเป็นไวน์สตีนแห่งฮ่องกง 

แฟน ๆ หนังจีนแผ่นดินใหญ่และฮ่องกงอาจจะเคยได้ยินเรื่องราวของนางเอกที่ถูกข่มขืน แต่ไม่ทราบว่าเธอผู้นั้นเป็นใคร    หลายปีก่อนนั้นมีการปล่อยเทปการสัมภาษณ์อดีตนางเอก Yammie Lam ผู้สวยสดงดงามในอดีตที่ได้เปิดใจว่า ถูกชายคนดัง 2 คนข่มขืนที่สิงคโปร์   ในตอนแรกนั้นชื่อของชายที่ถูกกล่าวหาถูกเซ็นเซอร์ไว้  แต่ไม่กี่เดือนก่อนก็มีการปล่อยเทปที่เปิดเผยชื่อว่าเป็น Eric Tsang (เฉิง จื้อเหว่ย) และ Alan Tang เธอยืนยันว่ามันไม่มีผลประโยชน์ใด ๆ กับตัวเองที่จะมาโกหกในสิ่งที่เกิดขึ้นกว่า 20 ปีที่แล้ว

คำกล่าวหานี้จางหายไปตามเวลา แต่ก็กลับมาฉาวกระฉ่อนอีกครั้งเมื่อมาดาม Grace Han อดีตประธานแห่ง Ford Models แห่งเอเชียได้เขียนเล่าเรื่องราวว่าพระเอกคนนี้ทำอนาจารศิลปินสาวๆ มาหลายครั้ง ใคร ๆ ในวงการต่างรู้ดีอยู่แก่ใจ  มาดามกล่าวหาว่า Eric Tsang ได้พานางแบบในสังกัดของเธอไปร้องเพลงคาราโอเกะด้วยการยื่นข้อเสนอว่าจะพาไปพบปะคนดังคนอื่น  และแอบใส่ยาลงไปในเครื่องดื่มของพวกเธอ    นางแบบคนหนึ่งไหวตัวทันและพยายามอาเจียนออกมา  เมื่อกลับไปยังห้องก็พบว่าเพื่อนคนอื่นหมดสติไปแล้ว เมื่อใกล้จะเข้าตาจน เธอก็ใช้ไหวพริบหนีมาได้

นักแสดงดังแห่งฮ่องกงปฏิเสธทุกคำกล่าวหา และประกาศฟ้องมาดาม Grace  แต่ประโยคที่มาดามผู้ทรงอิทธิพลในวงการแฟชั่นของจีนนั้นก็ทำให้หลายคนนึกถึง Harvey Weinstein ขึ้นมา  "ใคร ๆ ก็รู้กันทั้งวงการ " มันช่างตรงกับข่าวลือเรื่องการ cast บนโซฟาห้องสวีทของโพรดิวเซอร์สุดฉาว ดาราหลายคนพูดตรงกันว่ารู้เรื่องนี้ดีแต่ไม่ได้ประกาศออกสื่อ  จนกระทั่งเหยื่อระดับ A List หลายคนตัดสินใจบอกเล่าประสบการณ์ที่ถูกล่วงละเมิดก็ทำให้ความเคลื่อนไหว MeToo กลายมาเป็นจุดเปลี่ยนสำคัญในวงการ

หลายคนไม่อยากจะเชื่อที่ Eric Tsang ผู้มีภาพลักษณ์น่าเชื่อถือจะขืนใจผู้หญิงได้  แต่ฝ่ายที่กล่าวหาเขานั้นก็เป็นหญิงแกร่งที่มีเครดิตในวงการเช่นกัน  อดีตประธานโมเดลลิ่งดังได้ตอบเรื่องถูกฟ้องร้องว่า "ไม่จำเป็นต้องกังวล จะฟ้องหญิงชราคนนี้เหรอ  ชั้นขอนั่งรอตรงนี้แล้วกัน"  

Eric ยืนกรานว่าเขาไม่ได้ข่มขืนอดีตนางเอก  ที่เห็นในวีดีโอสัมภาษณ์พูดชื่อเขาออกมานั้นเป็นการตัดต่อเสียงและขู่จะฟ้องคนที่ทำวีดีโอนี้

ในสัมภาษณ์ที่กลายเป็นข่าวฉาวใหญ่โตนี้  Yammie Lam ได้บอกว่าเธอถูก Alan Tang (เสียชีวิตไปแล้ว) และ Eric Tsang ข่มขืนที่สิงคโปร์  หลังจากที่เกิดเหตุ เธอไม่มีความกล้าที่จะไปแจ้งตำรวจเพราะคนที่ทำร้ายเธอนั้นเป็นคนดังทรงอิทธิพลจึงกลัวปัญหาที่จะตามมา  แต่เพราะหวาดกลัวที่จะตั้งท้อง เธอจึงไปหาหมอเพื่อขอรับยาคุมฉุกเฉิน  เรื่องเลวร้ายครั้งนั้นส่งผลกระทบที่รุนแรงกับเธอ  จากนางเอกสาวสวยที่ดูรุ่งโรจน์  Yammie พยายามฆ่าตัวตายหลายครั้ง ถูกสื่อฮ่องกงและจีนพูดถึงในภาพของหญิงวัยกลางคนที่มีปัญหาทางจิตที่ถูกพบเห็นตามถนนหนทางแบบหมดคราบนางเอกคนงาม

Japan

ข่าวใหญ่ที่ไม่ได้เกิดขึ้นให้เห็นในวงการบันเทิงญี่ปุ่นหนีไม่พ้นคดีล่วงละเมิดทางเพศ Tatsuya Yamaguchi สมาชิกของวง Tokio นั้นทำให้ทุกสายตาจับจ้อง  และการกระทำนี้ก็สร้างผลกระทบแผ่ไปในวงกว้าง

หลังจากที่เขายอมรับว่าลวนลามเด็กสาววัยมัธยมจนเธอไปแจ้งความกับตำรวจ  แม้จะหลั่งน้ำตา ก็ไม่อาจทำให้สถานการณ์ดีขึ้นมา  

นักร้องบอยแบนด์ของญี่ปุ่นนั้นจะแตกต่างจากประเทศอื่นๆ ตรงที่อายุการทำงานในวงการยาวมาก เริ่มตั้งแต่เทรนกันในค่ายตอนเป็นเด็กหนุ่มใส ๆ จนกลายมาเป็นวงดนตรีที่ประสบความสำเร็จ  นอกจากผลงานเพลง พวกเขาจะมีงานละคร โฆษณา วาไรตี้โชว์  เรียกได้ว่าแม้จะอายุมากขึ้นจนรูปลักษณ์เปลี่ยนแปลงไปก็ยังมีงานเยอะและเป็นขวัญใจของผู้คนจำนวนมาก Tokio ก็เป็นหนึ่งในบอยแบนด์ที่ยังได้รับความนิยม แฟนๆสามารถติดตามผลงานของพวกเขาได้สม่ำเสมอ  ในการแข่งขันโอลิมปิคอีก 2 ปีนี้ก็ได้รับเลือกเป็นทูตเพื่อช่วยประชาสัมพันธ์ แคมเปญพรีเซนเตอร์เป็นหน้าตาของท้องถิ่นจังหวัด Fukushima  แต่ผลจากการล่วงละเมิดทางเพศเด็กสาวนี้ทำให้นักร้องหนุ่มวัย 46 ถูกถอดออกจากงานทั้งหมด  เป็นที่ทราบกันว่าสังคมญี่ปุ่นนั่นให้ความสำคัญกับการรักษาหน้าตาเป็นอย่างยิ่ง  หากมีเรื่องฉาวถึงกับต้องมีการดำเนินคดีทางกฎหมายตามมาก็อาจจะพูดได้ว่าอนาคตทางการงานในวงการบันเทิงของ Tatsuya ได้สิ้นสุดลงแล้ว

ฝ่ายผู้กระทำได้ออกมาขอโทษแล้วรับผิดทุกอย่างไว้  "เธอคงไม่กล้าปฏิเสธคำชวนให้มาหาที่บ้านของผม เพราะเธอยังเป็นผู้เยาว์อยู่  อาจจะรู้สึกหวั่นเกรงชายที่เป็นผู้ใหญ่   คนที่เป็นผู้ใหญ่ควรจะทำหน้าที่ดูแลแต่ผมกลับชวนเธอมาแล้วก่อเหตุไม่อันควรขึ้น"

ทนายความของคนดังได้ให้ข้อมูลว่า เขาดื่มเหล้าอยู่เพียงลำพังและชวนให้เด็กสาวที่รู้จักกันผ่านการทำงานให้มาหา แม้ว่าจะเมาแต่ก็จำได้ว่าพยายามบังคับจูบเธอ


แม้จะมีรายงานว่าเหยื่อตัดสินใจที่จะถอนแจ้งความหลังจากมีความพยายามที่จะตกลงชดใช้ค่าเสียหาย   แต่ดูเหมือนว่าชื่อเสียงที่สั่งสมมายาวนานได้พังลงไป  สื่อชื่อดังจากต่างประเทศนำเสนอข่าวกระจายไปทั่วโลกท่ามกลางการจับตามองว่าความเคลื่อนไหว MeToo นี้จะผลักดันให้เกิดความเปลี่ยนแปลงเช่นใดในสังคมญี่ปุ่น

แฟนๆ ของ Tokio ต่างเศร้าเสียใจที่ต้องเห็นสมาชิกอีก 4 คนต้องมาร่วมขอโทษในสิ่งที่ไม่ได้ก่อ แผนงานในอนาคตต้องถูกระงับลงไป  Shigeru Joshima หัวหน้าวงแถลงว่า Tatsuya ได้คุกเข่าขอโทษและขอร้องให้พวกเขาให้อภัยและแสดงความจำนงจะลาออกจากวง แต่พวกเขายังอยู่ในช่วงตัดสินใจ

Shiori Ito  ผู้สื่อข่าวสาวสวยที่แหวก Cultural Silence อัตลักษณ์ของญี่ปุ่นที่เหยื่อจำใจต้องปิดปากเงียบกับการถูกล่วงละเมิดเพราะแรงกดดันของสังคม เธอไม่เคยยอมแพ้ที่จะต่อสู้เมื่อถูกผู้สื่อข่าวที่มีชื่อเสียงลวงไปข่มขืนหลังจากนัดรับประทานอาหาร   แม้เธอจะไม่มีความจำต่อเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นอย่างชัดเจนและเชื่อว่าตัวเองถูกวางยา  เมื่อรู้ตัวอีกทีก็ลืมตามาเห็นคนๆ นั้นคร่อมร่างเธอพร้อมกับความรู้สึกที่เจ็บปวดที่ร่างกาย    เธออ้างว่า ตำรวจไม่ได้ให้ความร่วมมือในการตรวจร่างกาย  เธอแพ้การฟ้องร้องและปิดคดีโดยที่นักข่าวดังผู้นั้นพ้นจากความผิดแม้ว่าเธอจะมั่นใจในหลักฐานจากภาพวงจรปิดและคนขับแท็กซี่ที่ยืนยันได้ว่าถูกนำตัวไปโรงแรมแบบไม่มีสติ  แต่สุดท้ายก็ถูกยกฟ้องด้วยเหตุผลว่าไร้หลักฐาน

กล่าวได้ว่ามีผู้หญิงญี่ปุ่นจำนวนน้อยเหลือเกินที่ออกมาเปิดเผยเรื่องการถูกล่วงละเมิดทางเพศ สวนทางจากตัวเลขการสำรวจทั้งจากเอกชนและรัฐบาลที่แสดงตัวเลขของเหยื่อสูงลิ่ว  Shori ประกาศว่า  "ชั้นไม่ใช่เหยื่อไร้ชื่อ  ชั้นคือมนุษย์คนหนึ่งที่ชื่อ Shiori Ito ที่ต้องการจะบอกเล่าเรื่องราวความจริงของการถูกล่วงละเมิดทางเพศ"

 

Shiori ได้พูดคุยกับสื่อต่างประเทศเพื่อเปิดเผยด้านมืดของการอาศัยในสังคมที่เจริญก้าวหน้าแต่คาดหวังให้เหยื่อปิดปากเงียบแล้วต่อสู้กับความเจ็บปวดตามลำพัง  สื่อดังหลายเจ้าได้นำเสนอบทความที่แสดงความกังวลต่อเหยื่อคนอื่นๆที่อาจจะตัดสินใจยอมรับความทุกข์โดยไม่ขอความช่วยเหลือและเอาผิดต่อผู้กระทำเพราะเห็นตัวอย่างของผู้ที่ออกมาเปิดเผยประสบการณ์แล้วว่าจะพบกับความกดดันมากเพียงใด

แต่หลังจากเปิดเผยเรื่องถูกข่มขืนและพยายามใช้กฎหมายสร้างความเป็นธรรม  Shiori  ผู้คนจำนวนมากส่งข้อความโจมตีเธอไม่ขาดสาย  บ้างก็ว่าเธอเป็นหนึ่งในผู้หญิงที่มี sex กับชายทรงอิทธิพลในวงการเพื่อเงินและการงาน  บ้างก็ว่าเธอเป็นนางนกต่อของฝ่ายตรงข้ามที่พยายามดิสเครดิตทางการเมือง   หรือแม้กระทั่งวิจารณ์การแต่งตัวของเธอว่าไม่เหมาะสม

"ข้อความโจมตีทั้งหลายกลับทับเสียงสนับสนุนไปหมด   ที่แย่ที่สุดคือคำพูดของหญิงสูงวัยที่ใช้เวลาทั้งชีวิคในโลกชายเป้นใหญ่และคิดว่าความประพฤติของชั้นไม่ดีเหมือนที่สุภาพสตรีญี่ปุ่นควรจะเป็น    มีคนบอกว่าที่ชั้นใส่เสื้อไม่ติดกระดุมเม็ดบนสุดนั้นดูแย่ ถ้าชั้นมีน้ำตาอาจจะเรียกร้องความสงสารได้มากกว่านี้    มีคนที่เห็นภาพในInstagram ที่ชั้นยิ้มกับเพื่อนร่วมงานสองเดือนหลังจากเกิดเหตุการณ์ก็นำมากล่าวหาว่าชั้นไม่ใช่เหยื่อตัวจริงเพราะสามารถยิ้มได้    ชั้นได้รับคำขู่ฆ่าจนต้องย้ายไปอยู่กับเพื่อน  มันหนักหนามากค่ะ   แต่ชั้นจะไม่ยอมให้เรื่องพวกนี้มาทำให้ชั้นยอมแพ้  ไม่งั้นแล้วชั้นจะต้องกลายเป็นตัวอย่างให้คนเห็นว่าเราไม่ควรปิดโปงอาชญากรรมเหล่านี้  และนั่นมันตรงกันข้ามต่อความมุ่งหมายของชั้นอย่างสิ้นเชิง"

Rika Shiiki สาวใสผู้ก่อตั้ง Tokyo Teens TV สร้าวชื่อเสียงในฐานะนักธุรกิจวัยไฮสคูล ณ ตอนนี้ เธอเป็น CEO สาววัย  20 ที่ยังเรียนมหาวิทยาลัย  ฟังดูแล้วเธอน่าจะเป็นแรงบันดาลใจให้กับวัยรุ่นอีกมากมาย  แต่เมื่อ Rika ออกมาเปิดเผยว่า ลูกค้าบางคนยื่นขอเสนอให้เธอร่วมหลับนอนด้วยจึงจะยอมพิจารณาร่วมทำข้อตกลงทางธุรกิจด้วย  เธอกลับถูกชาวเน็ทประนามว่าเป้นจอมโกหกที่ใช้เรื่อง MeToo มาสร้างกระแสให้ตัวเองและยังกล่าวหาว่าเธอเชิญชวนให้ผู้ชายเข้าหาด้วยการยอมรับนัดดินเนอร์เอง  เข้าสูตรเดิมของ victim blaming  

"มีความเห็นในแง่ลบจำนวนมากส่งมาถึงชั้นค่ะ เราจำเป็นที่จะร่วมกันสร้างสังคมที่เราสามารถมีปากมีเสียงเพื่อตัวเองได้  มิเช่นนั้นแล้วการล่วงละเมิดทางเพศจะคงอยู่อย่างถาวร"

ความเคลื่อนไหวนี้ เริ่มทำให้สังคมเลิกเพิกเฉยกับปัญหาการล่วงละเมิด  และผู้กระทำความผิดบางคนได้ทำให้จนมุมจนต้องออกมาขอโทษเหยื่อและสังคม   นอกจากนักร้องชื่อดังก็ยังมีผู้กำกับ Mikiya Ichihara  ที่ถูกนักแสดงละครเวทีฟ้องร้องหลังจากที่ถูกเขาลวนลามในร้านคาราโอเกะและยื่นข้อเสนอว่าจะให้บทละครเวที  หลังจากที่พบว่ามีผู้หญิงอีกหลายคนที่ถูกผู้กำกับคนเดียวกันล่วงละเมิดเช่นกัน เธอประกาศว่าจะนำค่าเสียหายที่ได้รับตั้งกลุ่ม MeToo เพื่อช่วยเหลือเหยื่อในวงการบันเทิง   ส่วนผู้กระทำผิดนั้นได้แสดงความเสียใจอย่างสุดซึ้ง แต่คาดว่าน่าจะเป็นหนึ่งในข้อตกลงถอนฟ้องและที่เขายอมรับผิดก็น่าจะสันนิษฐานได้ว่าเหยื่อมีหลักฐานเอาผิดอย่างแน่นหนานั่นเอง