รวมศัพท์น่ารู้ สมัยอโยธยา ไว้สนทนากับคุณพี่

สวัสดีออเจ้าทั้งหลายช่วงนี้เราดูละครเรื่อง บุพเพสันนิวาส มาก็หลายตอนแล้ว บางฉากก็มีบางคำศัพท์แปลกๆ ที่ตัวละครพูดกัน วันนี้เราเลยรวมคำศัพท์โบราณในสมัยอยุธยาที่ #ออเจ้าต้องรู้มาฝากกัน เผื่อถ้าข้ามไปยุคนู้นจะได้เอาไว้ใช้สนทนากับคุณพี่ได้ วาจาไม่พิกลพิการฟังไม่รู้ความ ไปดูกันเลยว่ามีคำใดน่าสนใจบ้าง

จะปิ้ง / จับปิ้ง / ตะปิ้ง 

คือ เครื่องปิดอวัยวะเพศหญิงของเด็กสมัยก่อน ลักษณะเป็นสามเหลี่ยม มีสายคาดเอว อาจจะทำจากไม้ โลหะ เงิน ทอง นาก หรือมีประดับ ก็ขึ้นอยู่กับฐานะของแต่ละคน เรียกว่าเป็นตัวโชว์สถานะทางการเงินก็ว่าได้

ขี่ม้า แปลว่า มีประจำเดือน 

เมื่อก่อน เวลาผู้หญิงมีประจำเดือน จะมีการเอากาบมะพร้าวมาทุบ แล้วห่อด้วยผ้าหลายๆ ชั้น (หรือบางทีก็ใช้แต่ผ้าซ้อนหลายๆ ชั้น) หนาๆ ตัวผ้ามีสายคาด หรือบางทีก็ใช้เข็มขัดคาด เอาไว้ใส่เวลาเป็นประจำเดือน เหมือนกับนั่งอยู่บนอานม้า กันไม่ให้เลอะเทอะ เหมือนผ้าอนามัยที่เราใช้ทุกวันนี้จ้า  แล้วเวลามีประจำเดือน ก็จะไม่ออกไปนอกบ้าน ใครถามก็บอกว่า วันนี้ "ขี่ม้า" จ้ะ

๕ บาท 

บาทที่ว่านี้ไม่ใช่ราคาของ แต่เป็นการบอกเวลา บาท เป็นหน่วยบอกเวลาสมัยโบราณ โดย ๕ บาท = ครึ่ง ชม. หรือ ๓๐ นาที ถ้าจะบอกว่า ๑ ชม. ก็ต้องบอกว่า ๑๐ บาท 

เพลา 

อ่านเวลา เพ-ลา แปลว่า เวลา เช่น เพลาชาย แปลว่า เวลาบ่าย คือหลังเที่ยงเป็นต้นไป จนถึงหกโมงเย็น ส่วนตอนเช้า ตี 5 - 6 นาฬิกา จะเรียก ย่ำรุ่ง   ช่วงสายๆ ตั้งแต่ 7 นาฬิกา จะเรียก โมง สองโมง สามโมง ฯลฯ ไปจนถึงเที่ยง ก็เรียก ย่ำเที่ยง เพลาชาย ก็คือหลังเที่ยงไปเรื่อยๆ จน 6 นาฬิกา ก็จะเรียก ย่ำค่ำ ตอนมืด เรียก เพลาค่ำ จะไล่ไปตั้งแต่ หนึ่งทุ่ม สองทุ่ม พอสามทุ่ม เรียกว่า หนึ่งยาม / เที่ยงคืน เรียกสองยาม  จากนั้นไป เจ็ดทุ่ม แปดทุ่ม ตีสามเรียกสามยาม ไปสิบทุ่ม สิบเอ็ดทุ่ม แล้วก็ย่ำรุ่ง

พูดไม่รู้ความ

แปลว่า พูดไม่รู้เรื่อง เอาไปใช้กับคำอื่นๆ ก็ได้ เช่น เวลาฟังไม่เข้าใจ ก็บอกว่า ฟังไม่รู้ความจ้า 

ทื้อคาเรือน 

สมัยก่อนใช้เรียก คนที่ถึงเวลาแต่งงานแล้ว แต่ยังไม่ได้แต่งสักที ถ้าเปรียบกับสมัยนี้ เทื้อคาเรือน ก็คือ... สาวขึ้นคานนั่นเองจ้า

ม้ากระทืบโรง 

คือกิริยาที่ไม่เรียบร้อย ไม่สุภาพ กระโดดโลดเต้นเหมือนม้าดีดกะโหลด แบบออเจ้าการะเกดนั่นเอง

ชม้อย ชะม้ายชายตา 

หรือ ชม้อย ชายตา ก็คือการส่งสายตาหว่านสเน่ห์ มองยิ้มน้อยยิ้มใหญ่ ถ้าเป็นสมัยนี้ก็คือการแอบส่งสายตาให้หนุ่มๆ เช็คเรตติ้งตัวเองนั่นเองจ้าาาา อิอิ

โดนเอ็ด 

โดนเอ็ด ไม่ใช่ ไดเอ็ท! คำว่า เอ็ด ก็คือ ดุ นั่นเองเจ้าค่ะผู้ใหญ่หลายๆ บ้านอาจจะยังพูดคำนี้กันอยู่ด้วยซ้ำ โดนเอ็ด ก็แปลว่า โดนดุจ้า

ฟะรังคี 

แปลว่า ฝรั่ง หรือ ชาวต่างชาติ ใช้เรียกฝรั่งในสมัยก่อนนั่นเอง เหมือนที่พี่ผินพี่แย้ม บ่นกลัวผัว ฟะรังคี ตอนแม่การะเกดรบเร้าอยากไปเที่ยวตลาดวัดนางชี 

ทะเวน

แปลว่า เที่ยว หรือ ที่เราเรียกว่า ตระเวน นั่นเองจ้า เหมือนแม่การะเกดที่ชอบทะเวนไปเที่ยวทั่วพระนคร

ครุ 

แปลว่า กะละมัง ใช้ใส่น้ำทั่วไป ซักผ้า ล้างจาน เหมือนกะละมังสมัยนี้นั่นแหละ มีหลายขนาด ทั้งใบใหญ่ ใบเล็ก ก็เรียกว่าครุเหมือนกันจ้า

วิปลาส

วิปลาส หรือ วิปัลลาส แปลว่า วิกลจริต ไม่ปกติ ผิดเพี้ยน ประหลาด อะไรที่ผิดปกติตามธรรมชาติทั่วไป ก็ใช้คำว่าวิปลาสได้ อย่างที่เราเรียกคนสติสติฟั่นเฟือน สติไม่ดี ว่าคนวิปลาส นั่นเองจ้า แต่ถ้าจะวิปลาสแล้วได้อยู่ใกล้คุณพี่แบบนี้ น้องก็ยอมวิปลาสเจ้าคะ อิอิ

คันฉ่อง 

แปลว่า กระจก นั่นเองจ้าา จะแบบบาน แบบถือ แบบตั้ง ก็เรียนคันฉ่องทั้งสิ้น

เงื้อง่าราคาแพง 

คือลักษณะอาการจดๆ จ้องๆ จะทำอะไรก็ไม่กล้าตัดสินใจลงมือทำ แบบว่า... เวลาของเซลส์รัวๆ แต่ดูเงินในบัญชีแล้วมันจะไม่มีกิน ก็จะ เงื้อง่าราคาแพง นิดนึงอ่ะค่าาา ลูบๆ คลำๆ แต่ไม่กล้าซื้อ กลัวไม่มีเงินกินข้าววว

ผ้าผวย 

แปลว่า ผ้าห่ม หรือบางที่ก็บอกว่าเป็นผ้าคลุมไหล่จ้า

เป็นยังไงบ้าง สาวๆ คุ้นเคยคำไหนกันบ้าง หากสาวๆ มีคำอะไรที่น่าสนใจอีกก็บอกกันได้นะ เราก็จะพยายามรวบรวมคำศัพท์มาให้สาวๆ ได้ดูกันอีกจ้า

วันนี้ขอตัวไปดูละครต่อแล้ว เดี๋ยวจะคุยกับใครเขาไม่รู้ความ อิอิ ^^

อ้างอิงข้อมูลจาก
ราชบัณฑิตยสถาน, พจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2542

ดูกระทู้บุพเพสันนิวาสเพิ่มเติม #ออเจ้าต้องรู้

ไลฟ์สไตล์แม่หญิงอโยธยา https://www.jeban.com/topic/249435
สูตรมาสก์หน้าแบบไทยๆ https://www.jeban.com/topic/249617
แฟชั่นสาวสยาม ในยุคอโยธยา https://www.jeban.com/topic/249970
เป็นบ่าวสายไหน ถ้าย้อนไปสมัยอยุธยา https://www.jeban.com/topic/249354
แฟชั่นในอาณาจักรในยุโรปที่ตรงกับช่วงเวลา"บุพเพสันนิวาส" https://www.jeban.com/topic/249459